Τη δυνατότητα να υποβάλλουν ξεχωριστές φορολογικές δηλώσεις έχουν από το 2019 τα έγγαμα ζευγάρια και τα μέρη συμφώνου συμβίωσης. Για την υποβολή χωριστών δηλώσεων, ένας τουλάχιστον εκ των συζύγων γνωστοποιεί στην Α.Α.Δ.Ε. την επιλογή του αυτή, μέχρι την 28η Φεβρουαρίου 2019, μέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής στον διαδικτυακό τόπο www.aade.gr, στο σύνδεσμο: https://www.aade.gr/polites/eisodema/gnostopoiese-choristes-deloses. Η επιλογή αυτή είναι δεσμευτική ως προς το φορολογικό έτος που αφορά και για τον άλλον σύζυγο.

H επιλογή υποβολής χωριστής δήλωσης μπορεί να ανακαλείται αποκλειστικά μέχρι την 28η Φεβρουαρίου 2019. Μετά την παρέλευση της προθεσμίας αυτής, δεν είναι δυνατή η ανάκληση της δήλωσης και η υποβολή κοινής δήλωσης. Η ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή γνωστοποίησης της επιλογής για υποβολή χωριστής δήλωσης θα παραμείνει διαθέσιμη και μετά την 28η Φεβρουαρίου 2019 και μέχρι την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, αποκλειστικά για τους φορολογούμενους που συνάπτουν ή δηλώνουν γάμο μετά τις 28/2/2019.

H γνωστοποίηση της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης στην περίπτωση αυτή πραγματοποιείται άπαξ και δεν ανακαλείται. Τέλος, διευκρινίζεται ότι η εφαρμογή αυτή δεν αφορά τα μέρη συμφώνου συμβίωσης, ούτε φορολογούμενους σε διάσταση, πτώχευση και δικαστική συμπαράσταση.

Σημειώνεται ότι οι διατάξεις περί χωριστών δηλώσεων συζύγων ισχύουν για δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2018 και επόμενων.

Μέχρι σήμερα ο νόμος επιτρέπει την υποβολή χωριστών δηλώσεων στους συζύγους μόνο σε τρεις περιπτώσεις:

• Αν έχει επέλθει διακοπή της έγγαμης συμβίωση ή λύση του συμβολαίου συμβίωσης.
• Ένας από τους δύο συζύγους είναι σε κατάσταση πτώχευσης.
• Ένας από τους δύο συζύγους έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση.

Κατά το έτος υποβολής χωριστής δήλωσης των συζύγων, το εισόδημα και οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών που αφορούν στα προστατευόμενα τέκνα, προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο συνολικό εισόδημα και φορολογείται στο όνομά του. Αν οι γονείς έχουν ίσο ποσό συνολικού εισοδήματος, το εισόδημα του ανήλικου τέκνου προστίθεται στο εισόδημα του πατέρα και φορολογείται στο όνομά του. Σε περίπτωση που ένας των γονέων έχει τη γονική μέριμνα, το εισόδημα του ανήλικου τέκνου προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα αυτού. Η ρύθμιση αυτή ισχύει και για τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης.

Μειονεκτήματα

Τα μειονεκτήματα της υποβολής ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης για τους συζύγους είναι τα εξής:

• Η υποβολή ξεχωριστών φορολογικών δηλώσεων συνεπάγεται διπλάσιο κόστος σε χρόνο και αμοιβές φοροτεχνικών για την ορθή συμπλήρωσή τους.
• Σε περίπτωση χωριστών δηλώσεων συζύγων, κάθε σύζυγος θα χρεώνεται το τεκμήριο ελάχιστης διαβίωσης ύψους 3.000 ευρώ, αντί για 5.000 ευρώ που χρεώνεται στο ζευγάρι στην περίπτωση κοινής φορολογικής δήλωσης.
• Οι φορολογούμενοι χάνουν το ευεργέτημα της μεταφοράς εισοδήματος από τον έναν στον άλλο σύζυγο, με βάση το οικογενειακό εισόδημα, για την κάλυψη τεκμηρίων. Για παράδειγμα, είναι πολύ συχνή η περίπτωση που ο σύζυγος είναι ελεύθερος επαγγελματίας και δηλώνει μικρό εισόδημα και η σύζυγος είναι μισθωτή. Λόγω της άθροισης των εισοδημάτων καλύπτονται τα τεκμήρια διαβίωσης και έτσι δεν προκύπτει πρόσθετος φόρος εισοδήματος για τον σύζυγο.
• Η δαπάνη με αποδείξεις ή ηλεκτρονικό χρήμα που είναι απαραίτητη για την παροχή της έκπτωσης φόρου που οδηγεί στο αφορολόγητο όριο δεν μεταφέρεται από τον έναν σύζυγο στον άλλο όταν δεν επαρκεί για τον έναν σύζυγο.
• Σε αρκετές περιπτώσεις επίσης οι οικογένειες κινδυνεύουν να χάσουν μία σειρά από επιδόματα, όπως είναι το επίδομα παιδιών ή πετρελαίου θέρμανσης, καθώς βασικό κριτήριο για την παροχή τους είναι το οικογενειακό και όχι το ατομικό εισόδημα.

Πλεονεκτήματα

Η υποβολή ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης για τους συζύγους έχει τα εξής θετικά για τους φορολογούμενους:

• Το βασικότερο πλεονέκτημα των χωριστών φορολογικών δηλώσεων είναι το ξεχωριστό εκκαθαριστικό που εκδίδεται για τον καθένα. Ο κάθε σύζυγος πληρώνει το φόρο που του αναλογεί ή εισπράττει την επιστροφή φόρου που δικαιούται χωρίς να γίνεται συμψηφισμός της επιστροφής με τυχόν οφειλή του άλλου συζύγου.
• Τα χωριστά εκκαθαριστικά διασφαλίζουν τη φορολογική ενημερότητα του ενός συζύγου που δεν χρωστά, όταν ο άλλος σύζυγος έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη Φορολογική Διοίκηση. Σήμερα εάν ένας από τους δυο συζύγους έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές, ο άλλος δεν μπορεί να λάβει φορολογική ενημερότητα αν δεν ρυθμιστεί η οφειλή του συζύγου.
• Κάθε σύζυγος καθορίζει ανεξάρτητα την πληρωμή του φόρου εισοδήματος.
• Η κοινή φορολογική δήλωση συμφέρει κυρίως ζευγάρια τα οποία αντιμετωπίζουν ζήτημα κάλυψης τεκμηρίων ή εκείνους οι οποίοι δυσκολεύονται να συγκεντρώσουν το απαιτούμενο ποσό ηλεκτρονικών πληρωμών για την κάλυψη του αφορολογήτου. Σε αντίθετη περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος κάποιος εκ των δύο συζύγων να κληθεί να πληρώσει υψηλότερο φόρο εξαιτίας των τεκμηρίων, δηλαδή περιουσιακών στοιχείων που δεν μπορούν να συντηρηθούν από το εισόδημα που θα δηλώνεται.